Wiadomości Poznań Wykorzystanie nowoczesnych technologii i umiejętność poruszania się w cyfrowym świecie są obecnie kluczowymi umiejętnościami w procesie edukacji. Szkoła nie jest już ograniczona fizycznymi ścianami klas, ale staje się miejscem, do którego w czasie rzeczywistym spływać może wiedza z dowolnego miejsca na świecie. To okno, przez które wirtualnie możemy zajrzeć wszędzie, gdzie nas poniesie wyobraźnia.
Wprowadzenie nowych technologii do procesu edukacyjnego zmienia sposób uczenia się i nauczania. Multimedia, interaktywne ekrany, oraz programy edukacyjne z każdej dziedziny wiedzy umożliwiają dostęp do informacji kilkoma kliknięciami. Obecnie szkoła i cała edukacja przechodzą cyfrową rewolucję, która wpływa zarówno na uczniów, jak i nauczycieli. Jak efektywnie nadążyć za tymi zmianami?
„Przede wszystkim, korzystać krytycznie. Nie zachłystywać się technologią dla samej technologii. Stosować ją ze zrozumieniem, w zrównoważony sposób i tam, gdzie może przynieść nam faktyczne korzyści: poprawić efektywność, przyspieszyć procesy, uatrakcyjnić formę” – wylicza Agnieszka Włodarczak, dyrektor Centrum Nauczania Zdalnego w Koninie. Pierwszej w Polsce „wypożyczalni nauczycieli na zastępstwo online”.
Centrum Nauczania Zdalnego to pilotażowy projekt prowadzony przez fundację Ogólnopolski Operator Oświaty w ramach programu Cyfrowa Szkoła Wielkopolsk@ 2030, finansowanego ze środków unijnych. Jego celem jest zwiększenie technologicznego rozwoju polskiej szkoły.
Nauczyciele CNZ prowadzą zajęcia online z nowoczesnego studia nadawczego w Koninie, łącząc się ze szkołą. Uczniowie są w klasie pod opieką nauczyciela i mają do dyspozycji technologiczne narzędzia, takie jak tablety, tablice interaktywne i multimedialne materiały edukacyjne. Dzięki dwukierunkowej łączności wideo z nauczycielem, edukacja wkracza w nowy wymiar, gdzie młodzież wydaje się być ekspertem.
„Młode pokolenia, alfy, zetki, bety wychowują się już w świecie technologii. Świetnie się w nim odnajdują, telefon to ich okno na świat. Żeby dotrzeć do nich z wiedzą, trzeba znaleźć odpowiednią drogę” – podkreśla Ksenia Herbst-Buchwald, dyrektor Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu, który jest liderem projektu Cyfrowa Szkoła Wielkopolsk@ 2030. – Kanały przekazywania wiedzy i potrzeby uczniów zmieniają się błyskawicznie. Dlatego wykorzystujemy technologię, nowinki, sztuczną inteligencję w taki sposób, żeby być dla młodych ludzi wsparciem. Żeby nie pogubili się w tym świecie, żeby mieli motywację do poszukiwania i zdobywania wiedzy”.
Dyrektor Herbst-Buchwald zauważa, że dzisiejsza młodzież nie przyswaja wiedzy w sposób liniowy poprzez czytanie tekstu. Wskazuje on na konieczność wykorzystania obrazu, multimediów oraz doświadczeń jako skutecznych narzędzi edukacyjnych, które świat edukacji musi się nauczyć stosować, aby efektywnie nauczać dzisiejszych uczniów.
Technologia jako narzędzie, a nie cel
Choć technologia rozwija się coraz bardziej imponująco, nie wolno zapominać, że to człowiek jest najważniejszy. To on decyduje, w jaki sposób wykorzystać dostępne narzędzia w sposób efektywny, mądry i bezpieczny.
„Stosowanie nawet najlepszych na świecie rozwiązań technicznych nie może ograniczać się tylko do metod jednokierunkowych, podających” – tłumaczy dyrektor Agnieszka Włodarczak. – Kluczem do sukcesu jest edukacja aktywizująca i angażująca. A przede wszystkim intuicyjna, jeśli chodzi o narzędzia i dla uczniów i dla nauczycieli”.
Nawet najbardziej zaawansowany algorytm nie zastąpi nauczyciela zaangażowanego w proces edukacyjny. Dyrektor Włodarczak podkreśla, że skuteczna edukacja nie może być ograniczona wyłącznie do świata cyfrowego. Ważne jest, aby dbać o cyfrową higienę, łączyć rozwiązania cyfrowe z tradycyjnymi i nie zapominać o budowaniu relacji, bezpośrednim kontakcie i potrzebie funkcjonowania w grupie rówieśniczej. To wszystko jest możliwe tylko w świecie offline.
W obecnej chwili nie ma technologii zdolnej zastąpić zaangażowanego nauczyciela. Edukacja wymaga połączenia świata cyfrowego z analogowym, dbania o relacje, bezpośredni kontakt, funkcjonowanie w grupie rówieśniczej i rozmowę, których nie da się zastąpić online.
„To prawda, że technologią łatwo się zachłysnąć. W tym również widzę ważną rolę i zadanie dla nauczycieli” – dodaje Agnieszka Włodarczak. – To my musimy pokazać młodym ludziom, jak ważne jest krytyczne myślenie i ostrożność w odbiorze dostarczanych nam informacji. Jak się wyłączać z online i jak znajdować czas i miejsce na wszystko, co w życiu potrzebne poza siecią i ekranami”.
Współczesny nauczyciel
Zmiana narzędzi edukacyjnych ma wpływ na rolę nauczyciela, która ewoluuje wraz z postępem technologicznym. Dorota Kinal, dyrektor Departamentu Edukacji i Nauki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, sugeruje, że nauczyciel dziś powinien być dla ucznia nie tylko przewodnikiem, ale także „technologicznym kumplem”.
Rola nauczyciela w erze cyfrowej
Wraz ze zmianą narzędzi edukacyjnych ewoluuje także rola nauczyciela. Dyrektor Departamentu Edukacji i Nauki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, Dorota Kinal, twierdzi, że współczesny nauczyciel powinien być dla ucznia nie tylko przewodnikiem, ale także „technologicznym kumplem”.
„Dla dzieci i młodzieży świat nowoczesnych technologii cyfrowych, internetu i multimediów jest czymś naturalnym. Oni już się z tym rodzą, a my przed takim światem nie uciekniemy. Edukacja zmienia oblicze na naszych oczach” – przyznaje dyrektor Dorota Kinal. – Nowe technologie wymagają uczenia się również od nas, pedagogów. Żeby mieć komfort pracy, dobry kontakt i autorytet, sami musimy umieć korzystać z technologicznych nowinek i je rozumieć”.
W ramach projektu Cyfrowa Szkoła Wielkopolsk@ 2030 intensywnie szkolimy nauczycieli i wprowadzamy innowacyjne rozwiązania edukacyjne, które mają na celu wspieranie pedagogów w ich pracy i uwzględnianie ich potrzeb.
Nasze intensywne szkolenia dla nauczycieli i innowacyjne rozwiązania edukacyjne, w ramach projektu Cyfrowa Szkoła Wielkopolsk@ 2030, są dostosowane do potrzeb pedagogów i mają na celu ich wsparcie w pracy.
„Już się zdarza i pewnie będzie się zdarzać częściej, że w obszarze technologii uczeń wie o czymś tyle samo, a nawet więcej od nauczyciela. Na przykład o sztucznej inteligencji, której rozwój obserwujemy z dokładnie tego samo punktu wyjścia, albo o druku 3D, który dociera do szkół. To otwiera przed nami zupełnie nowe możliwości i perspektywy” – podkreśla dyrektor Centrum Nauczania Zdalnego fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty. – Tacy uczniowie świetnie sprawdzają się w roli tutora dla rówieśników. Mogą przekazywać im wiedzę w naturalny sposób, który nauczyciel powinien tylko ukierunkować. Przecież kiedy uczymy się równolegle, czasem nawet od siebie, jeszcze bardziej się rozwijamy”.
„Uczniowie nie od razu weszli w taką formę kontaktu z nauczycielem. Też musieli się oswoić, przekonać do takiej formuły, choć z pozoru powinna być dla nich naturalna” – opowiada Dorota Kiersk-Królikowska, dyrektor Szkoły Podstawowej Specto z Poznania. – My, dorośli, często przypisujemy młodym ludziom dużą sprawność posługiwania się technologiami. Tymczasem okazuje się, że te umiejętności bywają bardzo wąskie. Sprowadzają się do obszarów, których młodzież używa na co dzień: media społecznościowe, serwisy streamingowe, gry. Kiedy jednak trzeba obsłużyć nową aplikację, nieznane narzędzie, często to nam, nauczycielom przychodzi to łatwiej”.
Agnieszka Włodarczak sees additional benefits in the process of simultaneous learning for both teachers and students.
On the other side of the screens, in schools participating in the pilot of remote lessons with CNZ, the first classes have already yielded interesting findings and observations.
The director of Specto in Poznań admits that the digital world is not always a natural environment for teachers. To teach critical thinking while working with technology, analyzing results, and navigating the cyber space efficiently and safely, one must feel confident in doing so.
„Dlatego z uwagą przyglądamy się, jak zajęcia realizują i prowadzą nauczyciele z Centrum. Jak są skonstruowane, jakie i kiedy pojawiają się haki myślowe. Jak w trakcie zajęć wykorzystywane są sketchnotki, czyli samodzielnie tworzone przez uczniów, wizualne notatki, jaki efekt daje quiz na koniec zajęć” – wylicza Dorota Kiersk-Królikowska. – Dla mnie osobiście jest też bardzo ważne, żeby umiejętnie łączyć te nowatorskie techniki i możliwości z tradycyjną edukacją. Żeby nie przekraczać granicy, za którą nadmiar będzie szkodzić. W tym mamy ważną rolę do odegrania, jako nauczyciele. Żeby nauczyć dzieci mądrego korzystania z technologii”.
„Transformacja edukacji w kierunku cyfrowym to nieodwracalny proces, który otwiera przed nauczycielami i uczniami nowe możliwości. Kluczowe jest jednak zapewnienie solidnej infrastruktury, która zagwarantuje płynność i niezawodność takich rozwiązań. Stabilne, symetryczne łącza internetowe, nowoczesne sieci światłowodowe oraz bezpieczne środowisko cyfrowe to fundamenty, bez których innowacyjne podejście do nauczania nie będzie w pełni efektywne” – mówi Maciej Piechociński, prezes INEA, partnera technologicznego fundacji OOO. – Jako dostawca nowoczesnych technologii widzimy, jak szybkie i niezawodne połączenie wpływa na jakość nauki. Umożliwia interaktywne lekcje, zdalne konsultacje i dostęp do zasobów edukacyjnych w czasie rzeczywistym”.
Ważne jest, aby cyfryzacja edukacji była poparta odpowiednią infrastrukturą techniczną, aby spełniła swoje zadanie. Cyfrowa rzeczywistość ma konkretne wymagania i parametry.
Dla Centrum Nauczania Zdalnego fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty, szybkie, niezawodne, symetryczne łącza internetowe są kluczowym elementem infrastruktury. Wyzwaniem było dostosowanie szkół, biorących udział w projekcie, do zaawansowanej komunikacji, oraz zapewnienie dostępu do infrastruktury światłowodowej, która będzie w stanie sprostać potrzebom projektu przez wiele lat.
„Nowoczesna i stabilna infrastruktura światłowodowa to fundament edukacji, gwarantujący niezawodność, wysoką jakość transmisji i minimalne opóźnienia, niezbędne zarówno do prowadzenia interaktywnych lekcji, jak i innych form nauczania wspieranych technologią” – podkreśla Marta Wojciechowska, prezeska zarządu Fiberhost, partnera technologicznego Ogólnopolskiego Operatora Oświaty. – Mówimy tutaj o inwestycji w przyszłość, która otwiera nowe możliwości nauczania i rozwoju. Dzięki takim rozwiązaniom eliminujemy bariery cyfrowe, czyniąc edukację bardziej dostępną”.
Uczestnicy programu Cyfrowa Szkoła Wielkopolska 2023 zauważają, że dzięki tej formie nauki w szkole można skutecznie zmniejszyć problem wykluczenia cyfrowego. Dzięki temu wszyscy uczniowie mają równe szanse na rozwój w świecie technologii, bez względu na warunki i dostępny sprzęt w ich domach. To ogromny potencjał, który należy wykorzystać.
Przyszłość edukacji już teraz
Specjaliści od technologii i edukacji zgadzają się, że szkoła przyszłości kształtuje się obecnie. Inicjatywy takie jak Cyfrowa Szkoła Wielkopolsk@ 2030 i Centrum Nauczania Zdalnego pokazują, jak kompleksowo i zgodnie z planem wdrażać rozwiązania technologiczne.
„Jeśli będziemy dbać o to, żeby narzędzia edukacyjne były pomyślane i projektowane z uwzględnieniem realnych potrzeb i możliwości polskiej szkoły, będą niezastąpione we wspieraniu procesu nauki i uatrakcyjnianiu zajęć” – podkreśla Dorota Kinal, dyrektor Departamentu Edukacji i Nauki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego.
Nauczyciele muszą być przekonani do korzystania z nowoczesnych metod nauczania. Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli powinny wspierać nauczycieli w zdobywaniu umiejętności wykorzystania nowoczesnych narzędzi w pracy dydaktycznej, a także pomagać im w przełamywaniu oporu wobec nowości.
„Rola nauczyciela się zmienia, sposoby pracy i dostępne narzędzia również. Nie uciekniemy przed tym. Wręcz przeciwnie, możemy to doskonale wykorzystać” – mówi Ksenia Herbst-Buchwald, dyrektor poznańskiego ODN. – Pamiętajmy, że technologia, nawet ta najbardziej zaawansowana, jest tylko naszym asystentem. Narzędziem, które nauczyciela wspiera”.
Wszystkie zaangażowane instytucje w projekcie Wielkopolski mają tę samą ideę jako swój cel. Co ważne, współpracują one z różnych obszarów oświaty, aby uwzględnić każdy punkt widzenia i stworzyć pełny obraz.
„Tym projektem, razem z Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu i Urzędem Marszałkowskim przecieramy kolejny szlak łączenia edukacji z technologią” – podkreśla z dumą Mateusz Krajewski, prezes fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty. – Opracowujemy i optymalizujemy rozwiązania, wyciągamy wnioski i ulepszamy metody dydaktyczne. Tak, aby można je było wdrażać w kolejnych województwach, a docelowo w całej Polsce”.
Pionierzy z Cyfrowej Szkoły Wielkopolsk@ 2030 i Centrum Nauczania Zdalnego wytyczają technologiczny szlak, który może zostać przyjęty przez całą polską oświatę. Ostateczna ocena będzie możliwa dopiero po zakończeniu pilotażu, ale kierunek został już wyznaczony.
Centrum Nauczania Zdalnego jest częścią inicjatywy „Cyfrowa Szkoła Wielkopolska 2030”, prowadzonej przez Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego – Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu we współpracy z Ogólnopolskim Operatorem Oświaty w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027.
Dystrybucja: pap-mediaroom.pl
