W ostatnich latach obserwujemy zwiększone zainteresowanie Polaków podróżami do strefy międzyzwrotnikowej. Według Głównego Urzędu Statystycznego Polacy najczęściej wybierają się do Kenii, Tanzanii i Meksyku, ale też i krajów Azji południowo-wschodniej.
Wszędzie tam wysokie jest ryzyko zakażenia się patogenami niewystępującymi w ogóle albo rzadko na naszej szerokości geograficznej. Lepiej się przed nimi zabezpieczyć.
Więcej podróży w tropiki oznacza wzrost liczby osób, które wracają do kraju z różnymi problemami zdrowotnymi. Najczęściej występującą chorobą tropikalną jest malaria. Jak podaje Główny inspektorat Sanitarny, w Polsce notujemy około 50 zachorowań na malarię rocznie – wszystkie przypadki od lat 60. ubiegłego wieku to choroba zawleczona z krajów, w których występuje endemicznie.
Bywają jednak zachorowania na inne groźne choroby typowe dla tropików, takie jak denga, czyli gorączka krwotoczna, żółta gorączka, a także pasożytnicze zakażenia przewodu pokarmowego, takie jak np. czerwonka pełzakowa.
„Malaria to potencjalna śmiertelna choroba wektorowa, czyli przenoszona przez komary. Może przebiegać w skrajnie różny sposób: przypominać infekcje grypopodobne ze stanami gorączkowymi, bólami mięśniowo – stawowymi, ale też może przebiegać z licznymi powikłaniami narządowymi. Narażone są na nie najbardziej osoby z upośledzeniem odporności, a więc osoby starsze oraz dzieci poniżej 5. r.ż., które tej odporności do końca jeszcze nie wykształciły” – mówi dr n med. Szymon Nowak z Klinik Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych Szpitala Klinicznego im. Heliodora Święcickiego Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Przygotowanie do wyjazdu
Wyjazd do odmiennej strefy klimatyczno-sanitarnej powinniśmy rozpocząć odpowiednio wcześnie – najbezpieczniej ok. 6-8 tygodni przed wyjazdem.
„To wystarczająco długi czas, by omówić z lekarzem jaki rodzaj profilaktyki przeciw malarycznej jest wskazany dla danego pacjenta, by zdążyć wykonać wszystkie szczepienia i zapoznać się z zasadami, których powinniśmy przestrzegać podczas pobytu w tropikach” – uważa specjalista.
Na przygotowanie do egzotycznego wyjazdu składa się kilka elementów. Podstawą są szczepienia ochronne. Jedynym obowiązkowym szczepieniem ochronnym w niektórych krajach międzyzwrotnikowych jest szczepienie przeciwko żółtej gorączce, jednak oprócz tego warto rozważyć szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B, przeciwko durowi brzusznemu, cholerze, tężcowi oraz wściekliźnie. Dobór szczepień powinien zależeć od tego, na jak długo jedziemy, dokąd jedziemy i co będziemy robić w tropikach.
Nie ma szczepionki przeciwko malarii, ale lekarz może wypisać receptę na lek, który w dużej mierze chroni przed tą chorobą.
Szczegółowych informacji udzieli lekarz z odpowiednimi kompetencjami – warto poszukać placówki, która oferuje usługi związane z medycyną tropikalną. Nie są one finansowane ze środków publicznych. Często tego rodzaju usługi oferują stacje SANEPID czy poradnie przy szpitalach zakaźnych, a także szereg prywatnych podmiotów.
Nie należy też zapominać o wykupieniu odpowiedniego ubezpieczenia medycznego. Warto też zwrócić uwagę, jakie mogą być koszty ewentualnego transportu medycznego z danego miejsca i czy nasza polisa tego rodzaju wydatek pokryje.
Zasady na miejscu
Najważniejszą zasadą od której nie może być odstępstw, jeśli chcemy uniknąć kłopotów zdrowotnych, jest to higiena rąk oraz żywności.
„Należy unikać picia wody z niepewnych źródeł, korzystajmy tylko z wody butelkowanej. Eksperci radzą nawet, aby taką wodą myć zęby. Zwracajmy także uwagę, by nie pić napojów chłodzonych kostkami lodu, ponieważ nigdy nie wiemy jak one powstały – jeśli jest to woda z niepewnego źródła może zawierać formy inwazyjne pierwotniaka odpowiedzialnego za amebozę. W Azji południowo-wschodniej popularną częścią tradycji jest jedzenie uliczne, które dla podróżnego z Europy stanowi czynnik ryzyka (np. biegunki). Drugim elementem jest ochrona przed ukłuciami owadów, a więc używanie repelentów, noszenie długiej odzieży po zmroku” – wymienia dr Szymon Nowak.
Na wakacjach w tropikach lepiej też unikać jedzenia surowych warzyw, a także owoców, których nie da się obrać ze skórki.
Przed wyjazdem dobrze jest się zorientować, jakie są możliwości uzyskania pomocy medycznej na miejscu: gdzie jest najbliższy szpital, lekarz, laboratorium, które może wykonać diagnostykę w kierunku malarii czy tzw. biegunki podróżnej, która w tropikach turystom z Europy zdarza się bardzo często.
Warto też zadbać o odpowiednie wyposażenie apteczki podróżnej – najlepiej przygotować ją wspólnie z lekarzem, który konsultuje pacjenta przed wyjazdem.
Po powrocie
Jeśli po powrocie z krajów gorącego klimatu pojawią się jakiekolwiek dolegliwości ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego, niepokojące objawy w postaci np. bólu brzucha czy biegunki lub wysoka gorączka, trzeba koniecznie zgłosić się do ośrodka, który ma doświadczenie w diagnostyce i leczeniu chorób importowanych z tropików.
„Jeśli na podstawie wywiadu i wyników badań pojawia się jakiekolwiek podejrzenie choroby tropikalnej, lekarz prowadzący zwykle kontaktuje się z ośrodkiem referencyjnym (Poznań, Gdynia, Warszawa) w sprawie ewentualnego przekazania takiego pacjenta i pogłębienia diagnostyki czy wdrożenia odpowiedniego leczenia” – mówi lekarz.
Jak chronić się przed malarią:
- śpij pod moskitierą;
- używaj preparatów odstraszających owady (z minimum 50 procentowym stężeniem substancji odstraszającej);
- po zmroku noś odzież zasłaniającą całe ciało;
- stosuj chemioprofilaktykę (o którą zapytaj lekarza).
Szczepienia
- szczepienia obowiązkowe:
przeciwko żółtej gorączce (wykaz państw jest dostępny na stronach internetowych WHO i CDC)
- szczepienia zalecane:
- przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B
- przeciwko durowi brzusznemu
- przeciwko cholerze
- przeciwko wściekliźnie
- przeciwko tężcowi
Dobór szczepień skonsultuj z lekarzem.
Najważniejsze zasady profilaktyki podróży w tropikach
- używaj wyłącznie wody butelkowanej, nawet do mycia zębów
- jedz i pij tylko ze sprawdzonych źródeł (uwaga na kostki lodu)
- myj ręce pod bieżącą wodą przed każdym posiłkiem i po kontakcie z otoczeniem
- chroń się przed ugryzieniem owadów
Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl
Źródło: cykl „Środy z profilaktyką” organizowane przez Narodowego Funduszu Zdrowia
Źródło informacji: Serwis Zdrowie
Wiadomości dystrybuowane przez: pap-mediaroom.pl
